سفر کنونی گروسی به ایران؛ راستی آزمایی رویکرد‌های آژانس انرژی اتمی
به گزارش راهبرد معاصر، روزنامه تهران تایمز در گزارشی به بازدید «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی از ایران و دیدار وی با مقامات ایرانی پرداخت.
تهران تایمز در گزارش خود آورده است که گروسی از پیش و طی پیامی در توییتر از سفر خود به تهران جهت پرداختن به موضوعاتی به زعم وی «برجسته» خبر داده بود.
وی که هم اکنون در تهران به سر می برد، قرار است علاوه بر دیدار با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران نیز ملاقات کند، چرا که گروسی مدت هاست که برای دیدار با وی پافشاری کرده است.
سفر گروسی به ایران در حالی انجام می شود که مقامات ایرانی از اعمال نفوذ سیاسی خارج سازمانی بر آژانس که قرار است یک نهاد فنی صرف باشد، شکایت دارند.
پیشتر و در همین رابطه، سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران بر این مسئله تاکید کرده بود که ضروری است تا آژانس به عنوان یک نهاد صرفا فنی، از ملعبه دست دیگران شدن برای پیشبرد اهداف آنها، پرهیز نماید.
خطیب زاده در کنفرانس خبری خود در این رابطه و با اشاره به سفر گروسی به ایران، گفته بود: امیدواریم این سفر نیز مانند سفرهای قبلی سازنده باشد. ما همیشه به آژانس توصیه کرده‌ایم که در مسیر همکاری‌های فنی بماند و اجازه ندهد برخی کشورها اهداف سیاسی خود را به نام آژانس پیش ببرند. ما در چارچوب تحولات و شرایط تصمیم خود را می گیریم.
مقامات ایرانی مدت‌هاست که از نحوه تعامل و روابط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تهران شاکی هستند و در این باره گفته‌اند که نهاد مذکور در مورد مسائل مختلف، از افشای اسناد محرمانه ارائه شده توسط ایران گرفته تا در دستور کار قرار دادن ادعاهای غیرمستند مطرح شده توسط طرف‌های ثالث متخاصم، به طور حرفه‌ای عمل نکرده است.
همچنین موضع قدرنشناسانه گروسی از همکاری قابل توجه ایران با آژانس در گذشته نیز مطرح است. اصرار گروسی برای دیدار با مقامات ایرانی به ویژه وزیر امور خارجه جدید ایران با توجه به محدودیت های اعمال شده از سوی تهران بر نظارت های آژانس بر برخی از تاسیسات هسته ای ایران، صورت می گیرد.
در چند هفته گذشته، گروسی برای دیدار با مقامات ایرانی، به ویژه وزیر خارجه جدید ایران، با توجه به محدودیت‌هایی که بر توانایی آژانس برای نظارت بر برخی سایت‌های هسته‌ای ایران وجود دارد، فشار آورده است. مجتمع «تسا» (TESA) در کرج از تاسیسات محل اختلاف بین آژانس و تهران است.
دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نظارت بر کارخانه تولید قطعات سانتریفیوژ که عمدتاً به دلیل اقدام خرابکارانه‌ای که به طور غیر رسمی به رژیم صهیونیستی نسبت داده می‌شود، قطع شد. آژانس از مقصر دانستن رژیم صهیونیستی در این زمینه با این توجیه که این سازمان در موقعیتی نیست که بتواند اعلامیه های سیاسی بدهد، خودداری کرد.
رفتار مذکور باعث ایجاد حس نارضایتی در بین مقامات ایرانی شد و آنها را بر آن داشت تا همکاری خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی را نسبتاً کاهش دهند و معتقد بودند که وقتی صحبت از ایران به میان می آید، آژانس بی شرمانه اظهارات سیاسی مطرح می کند در حالی که اقدامات خرابکارانه آشکار و با انگیزه سیاسی توسط دیگران را نادیده می گیرد.
همه اینها در حالی اتفاق افتاد که ایران در جریان سفرهای اخیر گروسی به این کشور، دو بار با توافق نامه‌های فنی جهت تضمین تداوم نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر تاسیسات هسته‌ای ایران، موافقت کرده بود.
بنابراین و با توجه به موارد فوق، سفر کنونی گروسی به تهران آزمونی برای تغییر رفتار وی در قبال ایران خواهد بود. کمتر از یک هفته دیگر، ایران و گروه ۱+۴ (چین، روسیه، فرانسه و بریتانیا به اضافه آلمان) دوباره در وین گرد هم می‌آیند تا مذاکرات متوقف شده را از سر بگیرند.
همچنین انتظار می‌رود که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روزهای آینده جلسه‌ای را به اصرار فرانسه جهت بازخواست و توبیخ احتمالی ایران، تشکیل دهد. ارزیابی گروسی از سفرش به ایران احتمالاً مشخص کننده مسیر رویدادها در هر دو جلسه یاد شده خواهد بود./مهر